شناخت الگوهای دینامیکی و ترمودینامیکی بارش‌های سنگین فراگیر زمستانه ایران در بازه زمانی 1960- 2010 (مطالعه موردی بارش سنگین فراگیر 05/12/1974)

پژوهش حاضر با هدف شناخت الگوهای دینامیکی و ترمودینامیکی بارش‏های سنگین فراگیر زمستانة ایران در بازة زمانی 1960-2010 انجام گرفته است. ازاین‏رو، نخست شدیدترین دورة مرطوب در بازة زمانی پنجاه‏ساله مشخص (سال 1974) و سپس فراگیرترین روز با بارش سنگین انتخاب شد (روز 5/12/1974). در ادامه، کمیت‏های دینامیکی و ترمودینامیکی موردنظر در محیط برنامه‏نویسی فورترن 77 تعریف شد و برای تحلیل تغییرات زمانی کمیت‏ها نقشه‏های گرافیکی آن‏ها ترسیم و تحلیل شد. نتایج نشان می‏دهد در زمان رخداد بارش سنگین فراگیر، منطقة همگرایی قوی در سطح کشور شکل‏ گرفته که منطبق بر منطقة واگرایی تراز میانی جو صعود دینامیکی هوا را موجب شده است. در این شرایط، مقادیر تاوایی نسبی و تاوایی مطلق منطبق بر بخش شرقی ناوه افزایش می‏یابد. مقادیر تاوایی پتانسیلی راسبی‏- ارتل ترازهای فشاری 500 و 50 هکتوپاسکالی و سطح هم‏آنتروپی 330 کلوین نیز به‏سبب عواملی چون افزایش گرادیان دمای پتانسیل، افزایش تاوایی مطلق، و همچنین زیادشدن پایداری ایستایی در سطوح فوقانی جو افزایش می‏یابد. این شرایط نشان می‏دهد که در رخداد بارش‏های سنگین این نواحی، علاوه‏بر تغییرات دینامیک سطوح میانی و زیرین وردسپهر، تغییرات دینامیک پوشن‏‏‏سپهری نیز نقش مهمی ایفا می‏کند.